“Цифрлық технологиялардың шетел тілін меңгерудегі рөлі” — қазіргі замандағы қолданылатын қосымшалар, онлайн курстар, жасанды интеллект құралдары туралы

Туртан Гүлжайна Калданқызы

Студент

Академик Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды зерттеу университеті

Аннотация: Бұл мақалада цифрлық технологиялардың шетел тілін меңгерудегі рөлі қарастырылады. Цифрлық құралдар, қосымшалар, онлайн курстар және жасанды интеллект негізіндегі білім беру ресурстары тіл үйрену процесін тиімді әрі қызықты етеді. Қазіргі таңда тіл үйренуге арналған танымал қосымшалар мен платформалар, сондай-ақ жасанды интеллект технологияларының көмегімен оқушылар өздеріне ыңғайлы түрде тіл үйреніп, дағдыларын жетілдіре алады. Мақалада цифрлық технологиялар арқылы тіл үйренудің артықшылықтары, сондай-ақ мәдениет пен тілдің байланысы туралы да сөз болады. Цифрлық технологиялар шетел тілін меңгеруге жаңа мүмкіндіктер ашып, білім беру саласын жаңартып жатыр.

Кілттік сөздер: Цифрлық технологиялар, шетел тілі, тіл үйрену қосымшалары, онлайн курстар, жасанды интеллект, білім беру, тілдік дағдылар, мәдениет, интернет-ресурстар, тіл үйренудің жаңа әдістері.

Кіріспе

Қазіргі замандағы білім беру жүйесінде цифрлық технологиялар үлкен маңызға ие болып отыр. Шетел тілін үйренушілер үшін де цифрлық құралдар мен қосымшалар маңызды рөл атқарады. Олар тіл үйрену процесін жеңілдетіп қана қоймай, оқыту әдістерін де жаңаша бағытта дамытуға мүмкіндік береді.

Бұл мәселенің өзектілігі – цифрлық технологиялар шетел тілін үйренуге қажетті жаңа мүмкіндіктер аша отырып, дәстүрлі оқыту әдістерінің шектеулерін жоюда. Сондықтан, шетел тілін үйренуде қолданылатын цифрлық құралдардың тиімділігін зерттеу маңызды. Бұл мақалада шетел тілін үйренуге арналған цифрлық технологиялардың артықшылықтары мен мүмкіндіктері талданып, олардың білім беру саласындағы рөлі мен маңыздылығы қарастырылады.

Бұл зерттеу жұмысының негізгі міндеттері – цифрлық технологиялардың шетел тілін үйренудегі маңыздылығын анықтау, қазіргі заманғы мобильді қосымшалар мен онлайн платформаларды талдау, жасанды интеллект негізіндегі құралдардың тіл үйренуде қолданылу мүмкіндіктерін зерттеу және цифрлық технологиялардың тілдік дағдыларды дамытудағы тиімділігін бағалау болып табылады. Сонымен қатар, осы жұмыс барысында цифрлық құралдар мен технологиялардың білім беру саласындағы мәдениет пен тіл арасындағы байланысты нығайтудағы рөлі қарастырылады.

Цифрлық технологиялардың әсері

Цифрлық технологиялардың шетел тілін үйрену процесіне әсері кең ауқымды және терең. Олар тек оқыту әдісін өзгертумен шектелмей, сонымен қатар оқу процесіне қатысушылардың тілдік дағдыларын дамытуға, олардың қызығушылықтарын арттыруға, және оқытуды жеке қажеттіліктерге бейімдеуге мүмкіндік береді. Қазіргі заманда цифрлық құралдар мен платформалардың көбеюі тіл үйренудің тиімділігін арттырды, ал олардың мүмкіндіктері оқушылар мен мұғалімдерге білім алудың жаңа тәсілдерін ұсынады.

Цифрлық технологиялар тіл үйренушілерге өздерінің оқу процесін толық бақылауға мүмкіндік береді. Бұрын тіл үйрену үшін арнайы оқу орындары мен уақыт қажетті болса, енді мобильді қосымшалар мен онлайн курстар арқылы кез келген уақытта, кез келген жерден білім алуға болады. Бұл оқыту процесінің икемділігін қамтамасыз етеді, яғни студенттер өздерінің кестесіне сәйкес оқып, білімдерін жетілдіре алады. Онлайн платформаларда сабақтар күнделікті түрде жаңартылып отырады, бұл оқушылардың уақытын үнемдей отырып, үздіксіз білім алу мүмкіндігін береді.

Цифрлық технологиялар арқылы жүзеге асырылатын білім беру жүйесі жеке оқыту тәсілін қолдайды. Қазіргі уақытта көптеген платформалар мен қосымшалар қолданушылардың жеке қажеттіліктеріне сай материалдар ұсынады. Мысалы, Duolingo, Babbel сияқты қосымшаларда оқушылардың алдыңғы жетістіктеріне негізделген сабақтар ұсынылады, және әрбір студенттің өз деңгейі мен мақсаттарына қарай оқыту процессі құрылып отырады. Бұл тәсіл студенттің әлсіз тұстарын тиімді түрде дамытуға мүмкіндік береді.

Цифрлық құралдардың ішінде ең танымал әдістердің бірі – ойындық тәсілдер. Ойындар мен тапсырмалар оқушылардың оқуға деген қызығушылығын арттырады және олардың белсенділігін сақтайды. Мысалы, Duolingo қосымшасы ойындық элементтерді қолдану арқылы сөздер мен грамматикалық құрылымдарды үйретеді, сонымен қатар қолданушының жетістіктерін есептейді, ол оқуды қызықты етеді. Мұндай құралдар оқушыларды мотивациялау үшін маңызды рөл атқарады және тіл үйрену процесін жеңілдетеді.

Цифрлық технологиялар білім алушының тілдік дағдыларын дамытуды қолдайтын көптеген көмекші құралдар ұсынады. Мысалы, Speech Recognition (дыбысты тану) технологиясы арқылы оқушылар өздерінің айтылуларын тексере алады. Бұл әдіс тілдің дұрыс айтылуын үйренуге көмектеседі. Сонымен қатар, көптеген қосымшаларда автоматты түзетулер мен ұсыныстар жүйесі жұмыс істейді, бұл оқушыларға қателерін тез түзеуге мүмкіндік береді.

Цифрлық технологиялар арқылы шетел тілін үйренушілер тек тіл ғана емес, сонымен қатар мәдениетке де үңіле алады. Онлайн ресурстар мен мультимедиялық контент арқылы түрлі елдердің мәдениеті мен өмір салты туралы білуге болады. Мысалы, TED Talks, YouTube сияқты платформаларда әртүрлі тақырыптарда сөйлеген әртүрлі мәдениеттердің өкілдері бар бейнемазмұндар ұсынылады. Бұл студенттерге тек тілдік дағдыларды емес, сонымен бірге мәдениет пен контекстті де меңгеруге көмектеседі.

Жасанды интеллект негізінде жұмыс істейтін платформалар мен қосымшалар, мысалы, Mondly және ELSA Speak, тіл үйренушілердің дағдыларын мониторингтеп, олардың әлсіз тұстарын анықтап, нақты ұсыныстар жасайды. Бұл оқушыларға өздерінің білімін жетілдіруге бағытталған нақты нұсқаулықтар береді. Сонымен қатар, жасанды интеллект жүйесі тіл үйренушінің деңгейіне қарай автоматты түрде бейімделіп, жеке оқыту әдісін ұсынады.

Цифрлық технологиялар қарым-қатынас дағдыларын дамытуға да ықпал етеді. Оқушылар түрлі чат-боттар мен онлайн платформалар арқылы тілде сөйлесу дағдыларын жетілдіре алады. Олар виртуалды әлемде тілдесу арқылы сөйлеу мен тыңдау дағдыларын дамытады, сондай-ақ өздерінің тілдік қабілеттерін жақсарту үшін практикалық тәжірибе алады.

Қазіргі заманғы тіл үйренуге арналған қосымшалар

Цифрлық технологиялардың дамуы шетел тілін үйрену үшін қолданылатын мобильді қосымшаларды айтарлықтай өзгертіп, оқу процесін қызықты әрі интерактивті етті. Қазіргі кезде көптеген қосымшалар грамматикадан бастап сөздік қорды дамытуға дейінгі барлық қажетті құралдарды ұсынады, әрі оқушылардың білімін бақылап, кері байланыс береді.

Duolingo — әлемдегі ең танымал тіл үйрену қосымшасы. Ол ойындық тәсілді қолданып, оқушылардың сөздер мен фразаларды жаттап, дұрыс айтылуды үйренуіне көмектеседі. Қосымша ағылшын, француз, испан, неміс сияқты тілдерді үйретеді және оқушылардың жетістіктерін қадағалап, ынталандыру элементтерін қосады.

Babbel — тіл үйренушілер үшін тиімді қосымша, ол грамматика, сөздік қор, сөйлеу дағдылары мен тыңдау қабілеттерін дамытуға бағытталған сабақтар ұсынады. Әр сабақ тұрмыстық жағдайлар мен күнделікті өмірге арналған, бұл үйренушілерге нақты өмірде қолданылатын тілдерді меңгеруге мүмкіндік береді.

Memrise — сөздер мен фразаларды бейнелер мен контекстті мәтіндер арқылы үйрететін қосымша. Ол есте сақтау әдістерін (карталар, визуализация және қайталау) қолдана отырып, оқушылардың сөздік қорын тиімді арттырады.

Rosetta Stone — тіл үйрену үшін қолданылатын тағы бір танымал қосымша. Ол тыңдау, сөйлеу және жазу дағдыларын біртіндеп дамытуға көмектеседі. Қосымша дұрыс айтылуды үйретіп, студенттерге нақты сөйлеу үлгілерін меңгеруге мүмкіндік береді.

HelloTalk — әлеуметтік желілік қосымша, ол тіл үйренушілерге әлемнің түкпір-түкпірінен келген адамдармен қарым-қатынас жасауға мүмкіндік береді. Мұнда оқушылар тілдік дағдыларды дамыту үшін мәтіндер, аудио хабарламалар және бейнелер арқылы қарым-қатынас орната алады.

Busuu — оқушыларға деңгейлеріне сәйкес келетін сабақтарды ұсынатын қосымша. Бұл қосымша тыңдау, оқу, жазу және сөйлеу дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді, сонымен қатар нақты мұғалімдермен байланыс орнатуға болады.

Tandem — тіл үйренушілерді біріктіріп, онлайн қарым-қатынас жасауға мүмкіндік береді. Бұл қосымша қолданушыларға нақты өмірде қолданылатын сөздер мен фразаларды үйренуге және басқа мәдениеттерді тереңірек түсінуге көмектеседі.

Anki — сөздерді және фразаларды жаттауға арналған тиімді құрал. Флешкарталар жүйесін қолдана отырып, оқушылардың сөздік қорын арттыруда ерекше көмектеседі.

Бұл қосымшалар тіл үйренудің әртүрлі аспектілерін қамтып, оқушылардың білім алуын қызықты әрі тиімді етеді.

Жасанды интеллект және тіл үйрену

Жасанды интеллект (ЖИ) тіл үйрену процесінде жаңа мүмкіндіктер ұсынады, ол оқу әдісін тиімді әрі қызықты етеді. ЖИ технологиясы оқушының білімін бағалап, жеке қажеттіліктеріне сай материалдар ұсынып, грамматикалық қателерді түзетуге мүмкіндік береді. Мысалы, Duolingo және Babbel сияқты қосымшалар оқушының деңгейіне сәйкес тапсырмаларды ұсынады, сөйтіп оқыту процесін тиімді етеді.

ЖИ негізінде жұмыс істейтін Speech Recognition технологиясы оқушыларға айтылуларын тексеріп, қателерді түзетуге көмектеседі. ELSA Speak сияқты қосымшалар студенттердің дұрыс айтылуын бақылап, нақты кері байланыс береді. Бұл тіл үйренушілердің сөйлеу дағдыларын жақсартуға ықпал етеді.

Жасанды интеллект жеке оқыту жүйесін құруға да мүмкіндік береді. AI Tutor сияқты қосымшалар оқушылардың әлсіз тұстарын анықтап, қажетті материалдарды ұсынады. Бұл тәсіл оқыту тиімділігін арттырып, әр оқушының қажеттіліктеріне бейімделеді.

Чат-боттар мен виртуалды көмекшілер, мысалы, Mondly және HelloTalk, тіл үйренушілерге қарым-қатынас жасау мүмкіндігін береді. Олар студенттердің тілдік дағдыларын дамытуға, жаңа сөздер мен фразаларды үйренуге көмектеседі. Siri, Google Assistant, Alexa сияқты көмекшілер оқушылардың сөйлеу мен тыңдау дағдыларын жақсартуға көмектеседі.

Жасанды интеллект мәдениетаралық қарым-қатынас дағдыларын дамытуға да мүмкіндік береді. Тіл үйренушілер тек тілдік дағдыларды ғана емес, сонымен қатар басқа мәдениеттер мен олардың ерекшеліктерін де меңгереді.

Қортындылай келе, Цифрлық технологиялар мен жасанды интеллекттің шетел тілін үйренудегі рөлі зор. Олар оқу процесін тиімді әрі қызықты етеді, тіл үйренушілерге өз деңгейіне сәйкес материалдарды ұсынуға, грамматикалық қателерді түзетуге және тілдік дағдыларды дамытуға мүмкіндік береді. Мобильді қосымшалар мен онлайн курстар тіл үйренуді икемді әрі қолжетімді етеді, ал жасанды интеллект құралдары, мысалы, дыбысты тану және чат-боттар, оқушыларға нақты кері байланыс беріп, олардың білімін жақсартуға көмектеседі. Бұл технологиялар тек тілдік дағдыларды ғана емес, мәдениетаралық қарым-қатынас дағдыларын да дамытуға ықпал етеді, осылайша тіл үйрену процесін толыққанды әрі жан-жақты етеді.

Пайдаланған әдебеиттер

1. Coyle, D., Hood, P., & Marsh, D. (2010). CLIL: Content and Language Integrated Learning. Cambridge University Press.
   
   
2. Reinders, H., & White, C. (2011). The theory and practice of technology-based language learning. Palgrave Macmillan.
3. Chapelle, C. A. (2001). Computer Applications in Second Language Acquisition: Foundations for Teaching, Testing, and Research. Cambridge University Press.
4. Godwin-Jones, R. (2018). Emerging Technologies for Language Learning. Language Learning & Technology, 22(1), 1-17.